مهاجرت به کانادا، همواره یکی از گزینه‌های محبوب برای افرادی بوده که به دنبال فرصت‌های جدید، امنیت اجتماعی و زندگی در کشوری با ثبات سیاسی و اقتصادی هستند. اما ورود به کشوری مانند کانادا، صرفاً به معنای بهره‌مندی از امتیازهای زندگی در یک جامعه پیشرفته نیست؛ بلکه مهاجران در کنار حقوقی که دریافت می‌کنند، موظف به رعایت مجموعه‌ای از مسئولیت‌های قانونی و اجتماعی نیز هستند. شناخت دقیق این حقوق و مسئولیت‌ها، نه‌تنها به مهاجران کمک می‌کند تا مسیر موفق‌تری را در این کشور طی کنند، بلکه مانع از بروز مشکلاتی می‌شود که می‌تواند اقامت و آینده‌ی آن‌ها را به خطر بیندازد.
بر اساس منشور حقوق و آزادی‌های کانادا، تمام افراد حاضر در خاک این کشور – فارغ از تابعیت، نژاد یا وضعیت مهاجرتی – از حقوق پایه‌ای همچون برخورداری از عدالت قضایی، آزادی بیان، احترام به کرامت انسانی و محافظت در برابر تبعیض بهره‌مند هستند. به همین دلیل است که حتی پناهجویان در حال بررسی، نیز از حمایت‌های اولیه مانند دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزش برای فرزندان و حق داشتن وکیل برخوردارند. این نظام حقوقی پیشرفته، کانادا را به یکی از امن‌ترین مقاصد برای مهاجران بدل کرده است.
مهاجرانی که موفق به دریافت اقامت دائم (Permanent Residency) می‌شوند، تقریباً از تمام حقوق شهروندان کانادایی بهره‌مند خواهند شد، از جمله دسترسی رایگان به آموزش عمومی، بهره‌گیری از خدمات درمانی، امکان خرید خانه، کار تمام‌وقت، و استفاده از برنامه‌های رفاه اجتماعی. با این حال، برخلاف شهروندان، آن‌ها حق رأی دادن در انتخابات فدرال یا برخی مشاغل حساس دولتی را نخواهند داشت. البته این محدودیت‌ها معمولاً پس از اخذ شهروندی کانادا برطرف می‌شود؛ فرآیندی که در صورت رعایت شرایط لازم، پس از چند سال اقامت و فعالیت قانونی در کشور قابل دستیابی است.
در کنار این حقوق، مهاجران موظف به رعایت قوانین کشور، چه در سطح فدرال و چه در سطح استانی هستند. عدم رعایت قوانین مالیاتی، ارتکاب جرم، ارائه اطلاعات نادرست به اداره مهاجرت، یا تخلفات مربوط به ویزا می‌تواند منجر به لغو وضعیت اقامت، یا حتی صدور دستور اخراج از کشور شود. همچنین، مهاجران باید اطلاعات خود از جمله آدرس محل سکونت، وضعیت تأهل یا اشتغال را در صورت تغییر، به مقامات مربوطه اعلام کنند. این به‌روزرسانی‌ها بخشی از مسئولیت‌های قانونی اقامت در کانادا به شمار می‌آیند.
مهاجران دارای اقامت موقت – مانند دانشجویان بین‌المللی یا کارگران خارجی – نیز به میزان مشخصی از حقوق دسترسی دارند، ولی این حقوق معمولاً محدود به شرایط تعیین‌شده در ویزای آن‌ها است. برای مثال، یک دانشجوی بین‌المللی ممکن است اجازه‌ی کار پاره‌وقت در دوران تحصیل داشته باشد، اما هرگونه اشتغال خارج از چهارچوب مجاز، نقض قانون مهاجرت محسوب شده و عواقب جدی به دنبال دارد.
یکی از جنبه‌های قابل توجه زندگی مهاجران در کانادا، فرصت برابر برای تبدیل شدن به بخشی از بافت اجتماعی کشور است. مهاجرانی که از طریق مسیر قانونی وارد کشور می‌شوند و به وظایف خود پایبند می‌مانند، این امکان را خواهند داشت که نه‌تنها در جامعه پذیرفته شوند، بلکه در آینده با کسب شهروندی، در شکل‌گیری و توسعه‌ی کانادا نقش داشته باشند. مسیر شهروندی مستلزم داشتن سابقه اقامت پیوسته، تسلط پایه‌ای به یکی از زبان‌های رسمی کشور (انگلیسی یا فرانسوی)، قبولی در آزمون دانش شهروندی و نداشتن سوءپیشینه کیفری است.
در نهایت، باید دانست که مهاجرت به کانادا تنها یک نقطه آغاز است. موفقیت در این مسیر، نیازمند آگاهی، تعهد و احترام به چارچوب‌های قانونی کشور مقصد است. مهاجران موفق کسانی هستند که ضمن بهره‌گیری از حمایت‌های گسترده‌ی سیستم حقوقی و اجتماعی کانادا، مسئولیت‌های خود را نیز به دقت می‌شناسند و به آن پایبند می‌مانند. این تعامل دوسویه میان دولت و مهاجر، اساس یک جامعه چندفرهنگی موفق و پایدار را شکل می‌دهد.
