در کانادا، برخلاف تصور رایج، مستأجران از حقوق قانونی گسترده و دقیقی برخوردارند که از آن‌ها در برابر سو‌ءاستفاده یا اقدامات ناعادلانه مالکان محافظت می‌کند. آگاهی از این حقوق، کلید برخورداری از امنیت سکونت، آسایش روانی و جلوگیری از مشکلات حقوقی است.
قرارداد اجاره؛ پایه قانونی رابطه مستأجر و مالک
هر رابطه اجاره‌ای باید با یک قرارداد کتبی آغاز شود. این قرارداد شامل اطلاعاتی مانند مبلغ اجاره، مدت قرارداد، شرایط پرداخت، مسئولیت‌های تعمیرات و استفاده از فضاهای عمومی است. برخی استان‌ها مانند انتاریو فرم اجاره استاندارد دارند که توسط دولت تنظیم شده و باید به همه مستأجران ارائه شود.
حق برخورداری از سکونت ایمن و قابل زندگی
مستأجر حق دارد در خانه‌ای زندگی کند که از نظر ایمنی، بهداشت و امکانات اولیه مانند گرمایش، آب و برق در وضعیت مناسبی باشد. مالک موظف است تعمیرات اساسی و نگهداری ملک را انجام دهد. اگر شرایط خانه زندگی را دشوار کند، مستأجر می‌تواند به نهادهای نظارتی شکایت کند یا در مواردی حتی اجاره را کاهش دهد.
محدودیت افزایش اجاره و اطلاع‌رسانی به‌موقع
در بیشتر استان‌ها، مانند انتاریو و بریتیش‌کلمبیا، افزایش اجاره باید مطابق با سقف سالانه اعلام‌شده از سوی دولت باشد و فقط یک بار در سال با اطلاع کتبی حداقل ۹۰ روزه انجام گیرد. افزایش بیش از حد مجاز غیرقانونی است و قابل اعتراض از سوی مستأجر خواهد بود.
حق حریم خصوصی و محدودیت ورود مالک
مالک نمی‌تواند بدون اطلاع قبلی وارد واحد اجاره‌ای شود. در حالت عادی، اطلاع کتبی ۲۴ ساعت قبل از ورود الزامی است، مگر در موارد اضطراری (مانند نشت گاز یا آتش‌سوزی). مستأجر حق دارد از فضای اجاره‌شده بدون مزاحمت استفاده کند و حریم خصوصی‌اش رعایت شود.
ممنوعیت اخراج بدون دلیل قانونی
مالک نمی‌تواند مستأجر را بدون دلیل قانونی و مراحل مشخص اخراج کند. دلایلی مانند عدم پرداخت اجاره، آسیب به ملک یا استفاده غیرمجاز از ملک ممکن است منجر به اخراج شود، اما تنها از طریق هیئت مسکن یا مراجع قانونی. همچنین در برخی موارد، اگر مالک یا خویشاوند درجه‌یکش قصد سکونت در واحد را داشته باشد، اخراج ممکن است با شرایط خاصی انجام شود.
ضمانت بازگشت سپرده اجاره (Damage Deposit)
در برخی استان‌ها، هنگام آغاز اجاره، مالک می‌تواند مبلغی به‌عنوان سپرده خسارت دریافت کند. این مبلغ باید در پایان قرارداد در صورتی که آسیبی به ملک وارد نشده باشد، به مستأجر بازگردانده شود. استفاده نادرست از این مبلغ توسط مالک قابل پیگیری قانونی است.
حق شکایت و استفاده از مراجع قانونی
اگر مالک حقوق مستأجر را نقض کند، مستأجر می‌تواند به نهادهای مسکن استانی مانند Landlord and Tenant Board در انتاریو مراجعه کند. این مراجع به شکایات رسیدگی کرده، جلسات دادرسی برگزار می‌کنند و در صورت اثبات، جریمه‌هایی برای مالک در نظر می‌گیرند.
آزادی در انتخاب و تغییر محل زندگی
مستأجر حق دارد پس از پایان قرارداد یا با رعایت مهلت اطلاع (معمولاً ۶۰ روز قبل از پایان اجاره)، محل زندگی خود را تغییر دهد. مالک نمی‌تواند مستأجر را به ادامه قرارداد یا تمدید آن مجبور کند، مگر بر اساس قراردادهای خاص و مشروط به رضایت دو طرف.
شناخت حقوق، پایه یک زندگی آرام اجاره‌ای
در یک بازار مسکن پیچیده مانند کانادا، دانستن حق و حقوق قانونی مستأجران نه‌تنها یک ضرورت، بلکه یک ابزار دفاعی قوی است. با اطلاع از این حقوق و استفاده از حمایت‌های قانونی، مستأجران می‌توانند با اطمینان، عدالت و آرامش در خانه‌ای زندگی کنند که واقعاً «خانه» باشد.
